Onlangs stuurden de verenigde zandwinners een brief aan de minister van Verkeer en Waterstaat met het verzoek een goed plan te maken voor de zandwinning in het IJsselmeergebied voor de komende 15 jaar. De IJsselmeervereniging pleit al langer voor een “onderwater landschapsplan” voor het IJsselmeergebied en staat hier positief tegenover.
Door Frans de Nooij
De zandwinners verwachten een grote behoefte aan zand en willen graag “meewerken aan het zoeken naar win-win situaties in samenhang met robuuste klimaatoplossingen en ecologische structuren voor het onderwaterleven en het open landschap van het IJsselmeergebied”.
Dit is uitstekend nieuws. Tot nu toe had de zandwinning geen betekenis voor natuurontwikkeling. Het graven van zestig meter diepe putten was doorgaans de aanpak. Dat de zandwinners dit nu anders zien is een formidabele kans voor de toekomst van het onderwaterleven.
Daar horen dan wel goede doelstellingen bij . Gebaseerd op een goede ‘evidence based’ visie op de natuurontwikkeling in het hele gebied. Wat willen we doen voor welke soorten moet daarbij leidend zijn. Tot nu toe ontbreekt die helderheid bij veel plannen. Want er zijn met name door de Project Aanpak Grote Wateren (PAGW) veel plannen voor kustzones in de maak, maar een goed onderbouwde visie voor het hele gebied en een daarop gebaseerd onderzoeksprogramma ontbreken nog. Al lijkt voor het Markermeer de situatie met name voor monitoring wat beter.
De lessen van de Markerwadden, waar is geëxperimenteerd met zandwinning en geulen zullen uiterst waardevol kunnen zijn. Ook door de intensieve monitoring die over twee tot drie jaar tot conclusies zal kunnen leiden.
Het is ook interessant om de link te leggen met het bestrijden van de overlast door waterplanten voor de watersport. Biologen zien in de groei van kranswieren een herstel van de waterkwaliteit en daarmee van de natuur. Voor de watersport is het echter een regelrechte ramp. Dit is zowel in de Randmeren en als aan de westkant van het Markermeer het geval. Verdieping van enkele gebieden werd kort geleden als oplossing voorgesteld. Mogelijk een belangrijk idee voor de zandwinning.
Dit verzoek betekent ook iets voor de aansturing van het proces van visievorming en monitoring. De brief is weliswaar gericht aan de minister van Verkeer en Waterstaat, maar die gaat maar ten dele over het hele probleem dat de zandwinners aansnijden. Door de decentralisatie van Natuurbeleid zijn de provincies formeel aan zet. Maar die hebben tot nu toe geen natuurbeleid voor het IJsselmeergebied ontwikkeld. Laat staan daarbij samengewerkt. Misschien moeten we dit ook maar zo laten en accepteren dat dit een weeffout is in het streven naar decentralisatie. Beter lijkt het dat het ministerie van LNV hier (weer) het voortouw neemt bij de visieontwikkeling. Ook hier dus meer sturing op Rijksniveau! En vanzelfsprekend een heldere rol bij het Bestuurlijk Platform IJsselmeer (BPIJ).
Bijlage: Brief Zandwinners aan de minister I&W