Breng de natuurlijke dynamiek terug in het IJsselmeergebied

De IJsselmeervereniging heeft het terugbrengen van de natuurlijke dynamiek al jarenlang op haar wensenlijstje staan, onder andere door het doorlaatbaar maken van afsluitdijk en Houtribdijk. Wagenings onderzoek laat nu ook zien dat het behalen van de natuurambities vraagt om maatregelen die dynamiek in de natuur terugbrengen.

Het Plan van Jan: de haalbaarheid van een doorlaatbare Houtribdijk

Via de vismigratierivier, die nu gerealiseerd gaat worden bij Kornwerderzand, kunnen vissen de Afsluitdijk passeren. De IJsselmeervereniging presenteerde in 2015 al het Plan van Jan (Baron) voor een doorlaatbare Houtribdijk. Doordat de sluizen in de Houtribdijk al vaker en langer werden opengezet, konden al veel meer vissen van IJsselmeer naar Markermeer heen en weer gaan. Wetenschappers dringen nu ook aan op een meer natuurlijke dynamiek. In 2020 werd helaas een plan van RWS om een brugoverspanning in de Houtribdijk te maken om financiële redenen afgewezen.

Zie: IJsselmeer Berichten – najaar 2015


Natuurambities voor grote wateren vragen om meer natuurlijke dynamiek

Bron: Wageningen University & Research, 20/04/2021

Om ervoor te zorgen dat de natuur in de grote wateren van Nederland voor de toekomst behouden blijft, heeft de Rijksoverheid in 2015 natuurambities opgesteld voor de grote wateren. De afgelopen vijf jaar hebben onderzoekers van Wageningen University & Research onderzocht wat ervoor nodig is om deze natuurambities waar te maken. Zij dringen aan op het terugbrengen van de natuurlijke dynamiek in de grote wateren.

De onderzoeksinstituten Wageningen Environmental Research en Wageningen Marine Research hebben het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de afgelopen jaren ondersteund met onderzoek in het rivierengebied, de Zuidwestelijke Delta, het Waddengebied en het IJsselmeergebied. Deze gebieden bieden thuis aan grote hoeveelheden foeragerende trekvogels en trekvissen die via de Rijn, Maas, Eems en Schelde naar gebieden in Frankrijk en Duitsland gaan om te paaien.

Twee onderwerpen hebben binnen het onderzoek veel aandacht gekregen: hoeveel biomassa er beschikbaar is voor levensvatbare populaties van vissen, vogels en zoogdieren; en hoeveel habitat er beschikbaar is voor deze soorten. De onderzoekers stellen dat het behalen van de natuurambities vraagt om maatregelen die dynamiek in de natuur terugbrengen. Bijvoorbeeld door geleidelijke overgangen tussen zoet en zout water te realiseren of het herstel van getijde.

Het vraagt volgens de onderzoekers om een andere kijk op het water -en natuurbeheer. Om de natuurambities te behalen moet ook gekeken worden naar het landschap rondom de wateren en hoe er duurzaam economisch gebruik gemaakt kan worden van de wateren met behoud van natuurambitie.
Grote gebieden van samenhangende natuur in en rondom de wateren dragen meer bij aan het realiseren van de doelen in de Vogel- en Habitatrichtlijn, dan losse inrichtingsprojecten. Ook blijkt voedselbeschikbaarheid en de habitatkwaliteit voor vogels en vissen minstens zo belangrijk te zijn als extra habitat. Herstel van dynamiek kan knelpunten geven om doelen voor de Vogel- en Habitatrichtlijn te behalen, maar dit is soms op te lossen met aanvullende maatregelen buiten deze gebieden.

In een speciale uitgave van het tijdschrift Landschap wordt een reeks artikelen gewijd aan het onderzoek van de Wageningse instituten.


GS heeft geen geld voor doorlaatbare Houtribdijk

Bron: Zeepost – 21 oktober 2020 – Wouter van Dusseldorp

De provincie Noord-Holland is niet van plan om nog meer geld en energie te steken in een opwaardering van de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad. Er is volgens GS geen geld voor grootse plannen.

Dit laat het college van Gedeputeerde Staten weten in een brief aan de leden van de commissie mobiliteit. Het gaat daarbij niet alleen om een plan om de dijkverbinding N307 twee extra rijbanen te geven.

Er is daarnaast ook gekeken naar een optie om halverwege de Houtribdijk een grote brugoverspanning te maken. Zo ontstaat er een gat in de dijk, waardoor de vissen makkelijker een weg tussen Marker- en IJsselmeer kunnen vinden. Er zou zo ook meer uitwisseling van nutriënten uit de IJssel naar het Markermeer komen. Ook zou het slib in het Markermeer een uitweg naar het diepere IJsselmeer kunnen krijgen. In eerste instantie was een dergelijke opening ook een onderdeel van de Marker Wadden om de ecologie van het Markermeer te verbeteren.

Volgens Rijkswaterstaat kan dat alleen als er een echt forse opening in de dijk zou worden gemaakt. Dat zou veel te duur worden. GS van Noord-Holland komt tot de slotsom dat het allemaal onevenredig veel geld gaat kosten en zet daarom de plannen in de ijskast.