Afscheid Jan Baron

Op 6 mei 2016, bijna 81 jaar oud, overleed Jan Baron: langdurig lid, bestuurslid en activist van de IJsselmeervereniging.

Tijdens de afscheidsdienst herdacht de voorzitter van de IJsselmeervereniging, Jos Teeuwisse, hem met de volgende woorden:

Afscheid Jan Baron

Ik wil graag beginnen met een gedicht van Margreet Kolkman dat ik vond in het boek dat uitkwam ter gelegenheid van het 30 jarig bestaan van VBIJ in 2002. Jan zat in de redactie van dit boek.

IJsselmeer

Wilt u de wijdte bewaren?
Met in de verte alleen maar die boei?
Of die oever met al z’n historie?
En dáár nooit respectloos geknoei?

Wilt u de wijdte bewaren?
van ons Marker- en IJsselmeer?
Vecht dan voor een reeks strenge regels:
Voor verstandig behoud en beheer!

Kortzichtige bestuurders en bouwers
Behoudt toch de verte, het water,
Tast ons cultuurgoed niet aan,
Maar beheer het respectvol voor later!

Dit gedicht geeft goed weer waar Jan voor stond:

  • “de wijdte”, hij stond voor een open IJsselmeer.
  • “geen respectloos geknoei”, volgens Jan beschouwen ontwikkelaars het IJsselmeer als bouwgrond dat onder water staat.
  • “verstandig behoud en beheer”; wel gebruik geen verbruik van het gebied.
  • “kortzichtige bestuurders en bouwers”, te veel uit op persoonlijk gewin korte termijn.

Jan stond voor het publieke belang en had een grote aversie tegen plannenmakers die of door beperkte kennis of met eigen ‘winstoogmerk’ (ook publieke organisatie) het IJsselmeergebied wilden veranderen. Vaak alleen maar ‘om het veranderen’ en daardoor het gebied niet in z’n waarde kunnen laten.Het motto van Jan “om het heden te begrijpen, moet je het verleden kennen” nam hij zeer letterlijk.Ik ken niemand die beschikte over zo’n enorme dossierkennis over het IJsselmeer als Jan. Lange tijd heeft hij dagelijks de Staatscourant uitgeplozen om mogelijke ontwikkelingen rond het IJsselmeer op te sporen en waar nodig in het bestuur van de Vereniging aan de orde te stellen. Dit soort dossiertijgers zijn onmisbaar, maar ook zeldzaam. Dat was de grote waarde van Jan.

Jan was niet zomaar tegen ontwikkelingen. Hij kon zich ook goed voegen in de nieuwe werkelijkheid. Naar zijn mening en die van zijn strijdmakkers in de VBIJ had de Houtribdijk er nooit moeten komen en dat gold ook voor de Marker Wadden. Een oplossing voor de oplossing het slibprobleem zou het zeker niet worden, dus bedacht hij een eigen oplossing: “Het plan van Jan”, een doorlaatbare Houtribdijk. Hij werkte zijn ideeën gedetailleerd uit om de sceptici voor te zijn die je bij ieder nieuw idee tegenkomt. Jan streed altijd met open vizier en op basis van argumenten en dat verwachtte hij ook van zijn opponenten.

De VBIJ en de IJsselmeervereniging waren erg belangrijk voor Jan. Er zijn perioden geweest dat Jan bijna een weektaak had aan de IJsselmeer beslommeringen. Ali verzuchtte onlangs “soms was de vereniging belangrijker dan zijn gezin”. Maar ze was vooral trots op wat hij deed. Jan was een echte verenigingsman. Al begin jaren 90 kwam hij in de beleidsraad van VBIJ, in 2002 werd hij bestuurslid. In 2014, na 12 jaar, trad hij daaruit terug, maar hij bleef tot aan zijn overlijden adviseur van het bestuur en was dit jaar nog bij verschillende vergaderingen aanwezig. Hij heeft een roerige periode in het bestaan van de VBIJ meegemaakt waaronder de omvorming van VBIJ naar IJV en Het Blauwe Hart. Voor zijn grote verdienste voor de IJsselmeervereniging en het IJsselmeer kreeg hij een 2012 een koninklijke onderscheiding.

Wij nemen vandaag afscheid van een bescheiden, betrokken en gepassioneerd mens. Iemand die slecht tegen onrecht en spanningen kon. Hij liet in dit soort situaties duidelijk horen wat hij ervan vond en benaderde mensen persoonlijk om te bespreken dat het ook anders kon, met meer respect voor elkaar.

Helaas namen zijn gezondheidsklachten de laatste jaren steeds meer toe. Hij had veel last van benauwdheid en een slecht gehoor. Dat hinderde hem zichtbaar, vooral omdat hij zich daardoor steeds minder kon inzetten voor ‘de goede zaak’.Tijdens een van de laatste gesprekken die ik met hem had, maakte hij duidelijk dat hij gefrustreerd was omdat zijn geest nog helder was en hij nog verder wilde, doch dat zijn lichaam hem in de steek liet.

Veel dank Jan voor al die intensieve jaren waarin je gevochten hebt voor het IJsselmeer. Wij zullen jouw werk moeten voort zetten en daarbij zullen wij jou missen. Namens de IJsselmeervereniging wens ik Ali en al zijn dierbaren alle sterkte toe om dit verlies te dragen.

Jos Teeuwisse, 12 mei 2016