Voor de aanleg van de Marker Wadden zou alleen schoon zand en slib uit het Markermeer en IJsselmeer zelf gebruikt worden. Het project zou door het opvangen van slib in de diepe putten ook bijdragen aan het oplossen van het befaamde slibprobleem in het Markermeer. Het blijkt niet (helemaal) waar te zijn. Met WOB procedures en veel doorzettingsvermogen vond Annemieke van Straaten bewijs dat er vervuilde bagger uit IJmuiden en de Nieuwe Waterweg bij Schiedam gebruikt is.
Meer biodiversiteit met bagger uit de Nieuwe Waterweg
Eerder kreeg de IJsselmeervereniging kreeg van diverse kanten al vele twijfels te horen over de oorsprong van de bagger waarmee de eilanden opgespoten zijn. Dat betrof ook andere projecten als de dijkversterking van de Markermeerdijk. Naast de uitbreiding van de Marker Wadden met twee nieuwe eilanden – een vergroting van een kleine 25% er een pandemie van eilanden in Markermeer en IJsselmeer aan te komen. Allemaal voor het herstel van de natuur. Een explosie van biodiversiteit, maar de “wij kunnen geen vis meer vangen” stellen de Volendamse vissers.
Natuurmonumenten geeft nu toe dat er bij de aanleg van de Marker Wadden op beperkte schaal grond van andere plekken is gebruikt, waarvoor vergunning is gegeven. Kennelijk is er voor de natuur en biodiversiteit vervuilde bagger en slib nodig. Een verdergaande vereilandisering van het IJsselmeergebied heeft natuurlijk grondstoffen nodig. Naast ‘natuurontwikkeling’ was de oplossing van het slibprobleem het belangrijkste argument vóór de aanleg van de Marker Wadden. De IJsselmeervereniging wacht met spanning het onderzoeksrapport af waarin het project geëvalueerd zal worden op zijn doelstellingen.
Annemieke van Straaten vindt bewijs voor bagger uit zeesluis IJmuiden bij aanleg Marker Wadden
Noord Hollands Dagblad 23 november 2021
Via WOB-verzoeken peuterde Annemieke van Straaten duizenden pagina’s papierwerk los bij Rijkswaterstaat en de Inspectie Leefomgeving en Transport over de scheepsladingen zand, klei en slib die voor de aanleg van de Marker Wadden zijn gebruikt.
Annemieke van Straaten kreeg via WOB-verzoeken een dik pak documenten van Rijkswaterstaat en de Inspectie Leefomgeving en Transport over de aanleg van de Marker Wadden. ,,Het staat er zwart op wit: een lading slib uit de zeesluis van IJmuiden, Klasse Industrie.’’
Tot nu toe was het een welles-nietesspelletje maar dat is voorbij, meent Annemieke van Straaten. Zij roept al lange tijd dat de Marker Wadden feitelijk niets meer zijn dan een baggerdepot met vervuild slib en granuliet. En beheerder Natuurmonumenten zegt het tegenovergestelde: bij de aanleg van de natuureilanden in het Markermeer – een project dat zorgt voor natuurherstel – is schoon zand, klei en slib gebruikt uit datzelfde Markermeer.
,,Ik geloofde dat niet’’, zegt de dame die met haar Stichting Annemieke vooral bekend is vanwege haar inspanningen voor de grote grazers in de Oostvaardersplassen.
Ze postte midden in de nacht op de Houtribdijk, om te controleren wat schepen die volgens haar hun AIS (automatisch identificatiesysteem waarmee vaartuigen te volgen zijn) hadden uitgezet, nou precies uitspookten. Ze huurde een huisje op een van de eilanden en trok met de Volendamse visser Patrick Schilder op, die constateert dat in het ooit zo visrijke gebied na de aanleg van de eilanden ineens bijna geen vis meer te vinden is. Ze peuterde via WOB-verzoeken duizenden pagina’s papierwerk los bij Rijkswaterstaat en de Inspectie Leefomgeving en Transport over de scheepsladingen zand, klei en slib die voor de aanleg van de Marker Wadden zijn gebruikt.
Die dikke stapel documenten is nog steeds niet helemaal doorgevlooid. Maar er zit explosief materiaal tussen, zegt Van Straaten. Ze laat een document zien waaruit zou blijken dat onder andere een hele lading slib uit de Nieuwe Waterweg bij Schiedam in het Markermeer is terechtgekomen. Klasse Industrie, ofwel vervuild. ,,En hier, een document van een lading uit IJmuiden, waar een zeesluis wordt gebouwd. Direct naast de hoogovens.’’
Slibdepot
Ze vindt dat de mooie verhalen over natuurherstel niet kloppen. ,,Ik vraag me af hoe je de waterkwaliteit van het Markermeer verbetert door slib en bagger Klasse Industrie te gebruiken voor de aanleg van de Marker Wadden.’’ Van Straaten staat niet alleen. Het Flevolandse statenlid Gert-Jan Ransijn (JA21) is bezig met dezelfde exercitie: speuren in de dikke stapel documenten. Ook hij vond bewijs voor vervuild materiaal uit de Zeesluis en de Nieuwe Waterweg. Hij gaat er opnieuw vragen over stellen aan Gedeputeerde Staten van Flevoland. ,,We hebben er eerder vragen over gesteld maar kregen toen als antwoord dat er lokaal slib wordt gebruikt. We hebben toen nog expliciet een vraag gesteld over gebruik van granuliet en toen krgen we als antwoord: ja, maar dat was maar één schip. En nu blijkt dat er ook slib bijzit van het uitdiepen van het water bij IJmuiden. In elk geval 30.000 ton heb ik gevonden. Hoe kan dat nou? Natuurmonumenten zegt: wat een prachtige natuur. Maar misschien kun je het beter omschrijven als een slibdepot.’’
Broodwinning
Visser Patrick Schilder maakt zich grote zorgen. Hij heeft al drie keer aan de bel getrokken, bij de NVWA, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. ,,We vonden allemaal dode vissen en dode vogels’’, zegt hij. Een controleur van de NVWA vertelde hem in vertrouwen dat ze op weg waren om naar aanleiding van een van de meldingen een controle uit te voeren, maar dat ze werden teruggeroepen door het ministerie. ,,Ze mochten geen onderzoek doen’’, aldus Schilder. ,,We vingen van de zomer beduidend minder vis in de buurt van de Marker Wadden. Hooguit drie tiende van wat we daar eerst vingen. Als je dit tot op de bodem uitzoekt, stuit je op een groot milieuschandaal. Dit is onze broodwinning, ik eet er van. En het is ook nog eens het drinkwater van heel veel mensen.’’
Natuurmonumenten
Natuurmonumenten geeft toe dat er bij de aanleg van de Marker Wadden op beperkte schaal grond van andere plekken is gebruikt.
Voor de eerste fase van het project is ongeveer 33 miljoen kuub zand, klei, slib en veen gebruikt uit de vier winputten in het Markermeer gebruikt, meldt een woordvoerster van Natuurmonumenten. ,,De overige toegepaste grond komt uit de omgeving. Drie procent uit Markermeer en twee procent uit IJsselmeer, Eemmeer en omgeving Amsterdam. Daarmee levert Marker Wadden ook een bijdrage aan hergebruik van grondstoffen.’’
In 2016 is inderdaad een beperkte hoeveel zand uit de zeesluis van IJmuiden gebruikt met klasse industrie gebruikt, aldus Natuurmonumenten. Het gaat volgens de organisatie om ongeveer 13.600 kubieke meter, aangebracht als onderlaag onder één van de duinen. ,,Dit gebruik is destijds door Boskalis gemeld en wettelijk toegestaan. Vanaf 2017 is alleen materiaal dat gekwalificeerd is als Achtergrondwaarde (AW) of klasse A toegepast.’’
